بذر کینوا (خاویار گیاهی)

 

ارزش اقتصادی بالای کینوا
در حال حاضر بیشترین میزان تولید کینوا در کشورهای آمریکای جنوبی است و کشورهای اروپایی  ، آمریکا و کانادا هم بیشترین مصرف کننده و وارد کننده کینوا هستند.
اما امید آن می رود با گسترش کاشت این گیاه که به خاویار گیاهی هم شهرت دارد کشورمان هم در زمره تولید کنندگان و مصرف کنندگان این دانه ارزشمند قرار گیرد.
اقدامی که هم  ارزش اقتصادی بالایی به دنبال خواهد داشت و هم با توجه به داشتن مقادیر زیاد آهن ، اسید فولیک ، کلسیم و اسید های امینه برای کنترل و پیشگیری بسیاری از بیماریها موثر باشد.

سه نوع اصلی کینوا وجود دارد:

کینوای سفید

کینوای قرمز

کینوای سیاه

طریقه کاشت بذر کینوا :

تکثیر گیاه کینوا از طریق بذر می باشد. در این روش پس از آماده نمودن زمین مورد کشت و اضافه نمودن اوره و فسفات به خاک مورد کشت بذر را بکارید، سپس بلافاصله پس از کشت بذر آن را آبیاری کنید. بعد از حدود 24 ساعت بذر کاشته شده جوانه می زند. در این مرحله تا زمانی که برگ سه برگی شود نباید گیاه را آبیاری نمود.

ارتفاع گیاه:

ارتفاه این گیاه بین 1 تا 2 متر می باشد.

عمق کاشت بذر:

بذر گیاه کینوا را در عمق نیم تا یک سانتی متری بکارید.

خاک مناسب:

خاک مناسب برای رشد گیاه کینوا خاک PH 6 الی 7 می باشد.

دما مناسب رشد:

دمای ایده آل گیاه کینوا بین 17 تا 23 درجه سانتیگراد می باشد. این گیاه تا دمای 8- و 39 درجه سانتی گراد را نیز تحمل می کند.

مقدار آبدهی:

به آبیاری کمی نیاز دارد طوری که اگر باران ببارد نیاز به آبیاری ندارد. تا زمان برداشت به 5 تا 7 بار آبیاری نیاز دارد.

طرز پخت کینوا (Quinoa):

پخت پز کینوا کار چندان سخت و پیچیده ای نیست چرا که پخت آن همچون برنج می باشد

بدین صورت که برای هر پیمانه دانه کینوا دو پیمانه آب(آب مرغ یا گوشت) اضافه می کنند،

سپس به مدت10  الی 30 دقیقه آنرا حرارت ملایم می دهند تا آب آن کاملا کشیده شود.

سپس افزودنی های متناسب با سلیقه خود را به آن اضافه می کنند تا خوش طعم و عطر باشد.

کاربرد کینوا (Quinoa):

بیشترین کاربرد کینوا در پخت و پز می باشد. دارای خواص دارویی و درمانی نیز می باشد.

ارزش غذایی کینوا

کینوآ خام و نپخته دارای ۱۳٪ آب، ۶۴٪ کربوهیدرات، ۱۴٪ پروتئین، ۶٪ چربی است. تحقیقات نشان داده‌است که ۱۰۰ گرم کینوآ خام در روز منبع غنی برای پروتیین، فیبر غذایی، ویتامین ب و مواد مغذی معدنی است.^[۳]

کینوآ پخته، که معمولاً به این صورت مصرف می‌شود، دارای ۷۲٪ آب، ۲۱٪ کربوهیدرات، ۴٪ پروتئین، ۲٪ چربی است. مواد مغذی کینوآ پس از پختن به صورت محسوسی کاهش پیدا می‌کند.^[۴]

۱۰۰ گرم کینوآ پخته ۱۲۰ کالری دارد و منبع غنی منگنز و فسفر است (به ترتیب ۳۰٪ و ۲۰٪ نیاز روزانه) و همچنین شامل کمی فیبر غذایی (۱۰–۱۹٪ نیاز روزانه) و سایر مواد مغذی معدنی از جمله آهن، روی و منیزیم است.

کینوآ گلوتن ندارد و به سادگی هضم می‌شود. به دلیل داشتن مواد غذایی فراوان نسبت به حجم و هضم ساده، ناسا این محصول را به عنوان یکی از محصولات آزمایشی برای سفرهای بلند مدت فضایی در نظر گرفته‌است.^[۵]

۱۸۵ گرم کینوا (خام یا پخته)، محتوی مواد مغذی زیر است:

پروتئین: ۸ گرم؛

فیبر: ۵ گرم؛

منگنز: ۵۸ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

منیزیم: ۳۰ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

فسفر: ۲۸ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

با خیس کردن این دانه معجزه کنید

ویتامین b۹ یا اسید فولیک: ۱۹ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

مس: ۱۸ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

آهن: ۱۵ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

روی (زینک): ۱۳ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

پتاسیم: ۹ درصد میزان موردنیاز روزانه؛

تقریبا ۱۰ درصد میزان موردنیاز روزانه از ویتامین B۱، ویتامین B۲ و ویتامین B۶؛

مقدار کمی کلسیم، ویتامین b۳ یا نیاسین و ویتامین E.

۱۸۵ گرم کینوا حدود ۲۲۲ کالری انرژی، ۳۹ گرم کربوهیدرات و ۴ گرم چربی دارد؛ کینوا همچنین حاوی مقدار کمی اسیدچرب امگا ۳ است.

خواص شگفت انگیز چوانه کینوا

کینوا از نظر ژنتیکی دستکاری نشده و به‌صورت طبیعی بدون گلوتن است؛ این غله را معمولا به‌صورت ارگانیک می‌کارند؛ کینوا واقعا غله نیست ولی غذای غله‌ای کاملی محسوب می‌شود.

خواص کینوا

کینوا یک پروتئین کامل:

کینوا برای اینکه تنها گیاهی است که می‌تواند پروتئین کامل بدن را تامین کند و تمامی آمینواسید‌های مورد نیاز برای حفظ تعادل سلامتی بدن را فراهم آورد بسیار مشهور است.

آمینواسید‌های ضروری یکی از مواردی است که بدن نمی‌تواند خود آن را تولید کند و پروتئین کامل حاوی تمامی این آمینو اسید‌های ضروری است.

بر اساس موسسه ملی سلامت ۹ آمینو اسید ضروری وجود دارد که شامل هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین، تریپتوفان و والین است و بر خلاف سایر غلات، کینوا منبع خوبی از لیزین محسوب می شود.

کینوا و سایر غلات سبوس‌دار همچنین حاوی ۲۵ درصد پروتئین بیشتری نسبت به غلات تصفیه شده هستند.

مزایای ضد التهابی کینوا:

دانشمندان هنوز در حال کار بر روی مفاهیم التهاب مزمن  روی سلامتی بدن هستند.

کلینیک مایو، اختلالات خود ایمنی همچون لوپوس و آرتریت روماتوئید، آسم، بیماری التهابی روده و بیماری کرون را به عنوان مشکلاتی که در آن التهاب مزمن نقش دارد، لیست کرده است.

برخی از مواردی که از التهاب مزمن تاثیر می‌پذیرند، ممکن است شامل بیماری قلبی-عروقی و سرطان باشد.

کینوا و سایر غلات سبوس دار ممکن است به کاهش خطر ابتلا به این التهابات خطرناک کمک کند؛ این ماده می‌تواند به ترویج و افزایش میکروب‌های مفید روده کمک کند همچنین این میکروب‌ها برای جلوگیری از چاقی، التهاب و بیماری‌های دیگر بسیار مهم است.

کینوا حاوی مواد مغذی ضد التهابی بسیاری همچون اسید فنولیک، پلی ساکارید دیواره سلولی و مواد مغذی خانواده ویتامین E. مانند گاما توکوفرول است.

کینوا عاری از گلوتن:

رژیم غذایی فاقد گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن شدید توصیه می‌شود؛ اگرچه جامعه دانشمندان هنوز در حال بحث روی مزایای رژیم غذایی فاقد گلوتن برای افرادسالم هستند، افراد زیادی به این رژیم روی آورده‌اند. سایت Medical تخمین می‌زند که تقریبا ۱.۶ میلیون نفر از رژیم غذایی بدون گلوتن پیروی می‌کنند بدون اینکه مبتلا به این بیماری‌ها باشند.

افرادی که از این نوع رژیم پیروی می‌کنند، ممکن است در دریافت تمامی مواد مغذی ضروری خود به مشکل بیفتند؛ مایوکلینیک، آهن، کلسیم، فیبر، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فولات را به عنوان مواد مغذی که در رژیم غذایی فاقد گلوتن وجود ندارد، لیست می‌کند.

شگفت آورترین گیاه دارویی

از آنجایی که کینوا به طور طبیعی فاقد گلوتن است می‌تواند بهترین گزینه برای رژیم غذایی فاقد گلوتن باشد.

بر اساس مطالعه‌ای که در دانشگاه کلمبیا انجام شده است، ارزش تغذیه‌ای این رژیم با افزودن موادی همچون کینوا یا جوی دو سر بسیار بهبود می‌یابد؛ شاید مهم‌ترین و قابل توجه‌ترین تغییرات پروتئین (۲۰.۶ گرم در مقابل ۱۱ گرم)، آهن (۱۸.۴ میلیگرم در مقابل ۱.۴ میلی گرم)، کلسیم (۱۸۲ میلی گرم در مقابل ۰ میلی گرم) و فیبر (۱۲.۷ گرم در مقابل ۵ گرم) بوده است.

در یک مطالعه دیگر محققان دریافته‌اند که اضافه کردن کینوا یا گندم سیاه به محصولات عاری از گلوتن، به طور قابل توجهی محتوای پلی فنول آن را افزایش داده است.

محصولاتی که از کینوا یا گندم سیاه ایجاد شده‌اند حاوی آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به محصولات بدون گلوتن دیگر هستند.

پلی فنول‌ها مواد شیمیایی هستند که از سلول‌ها و مواد شیمیایی بدن در مقابل آسیب‌های حاصل از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند.

پایین آوردن کلسترول خون با کینوا:

محتوای خوب فیبر در کینوا می‌تواند در پایین آوردن سطح کلسترول خون مفید باشد؛ فیبری که به هضم کمک می‌کند نیازمند اسید‌های صفراوی است که تقریبا از کلسترول ساخته شده‌اند.

زمانی که سیستم گوارش شما بهبود می‌یابد، کبد کلسترول موجود در خون را برای ایجاد اسید‌های صفراوی بیرون می‌کشد بنابراین سطح کلسترول خون پایین می‌آید.

کشت و تولید گیاه کینوا در دیر بوشهر با موفقیت انجام شد

مطالعه‌ای که در مجله غذا‌های گیاهی برای تغذیه انسان به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد که موش‌هایی که مقدار بسیار زیادی فروکتوز مصرف کرده‌اند و سپس با کینوا تغذیه شده‌اند، تا ۵۷ درصد، سطح کلسترول بد خون کمتری داشته‌اند.

در یک مطالعه دیگر بر روی تاثیر غلات سبوس دار روی بیمارانی که دارو‌های کاهش دهنده کلسترول مصرف می‌کردند، کار شده است.

این مطالعه نشان می‌دهد که بیش از ۱۶ گرم از غلات سبوس دار همچون کینوا می‌تواند سطح کلسترول بد خون را کاهش دهد.

خواص کینوا برای سلامت قلب:

پایین آمدن سطح کلسترول خون به معنای داشتن یک قلب سالم است، اما کینوا مزایای دیگری نیز برای قلب دارد.

مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که کینوا دارای بسیاری از فلاونوئیدهاست که می‌تواند در مقابل بیماری‌های قلبی محافظت کننده باشد علاوه بر این، کینوا می‌تواند اسید‌های چرب تک غیر اشباعی را برای بدن فراهم کند؛ این اسید‌های چرب شامل اسید چرب امگا ۲ و آلفا لینولنیک اسید است.

خاصیت کینوا در بهبود سیستم گوارش:

یک فنجان کینوای پخته شده حاوی ۲۱ درصد فیبر است و این موضوع برای روده و سیستم گوارش بسیار عالی است. کینوا همچنین از سایر غلات قابل هضم‌تر است همچنین مصرف کینوا، گندم سیاه و جوی دوسر حس سیری بیشتری در اختیار فرد قرار می‌دهد.

فواید کینوا برای دیابت و پرفشاری خون:

کینوا به خاطر نقش آن در مدیریت دیابت و پرفشاری خون نیز مود مطالعه قرار گرفته است؛ بر اساس مطالعه‌ای که در مجله غذا‌های دارویی به چاپ رسیده است، دانشمندان برزیلی ۱۰ غلات سنتی را مورد مطالعه قرار دادند تا تاثیر آن‌ها بر روی مدیریت دیابت و پرفشاری خون مشخص شود.

آن‌ها دریافتند که کینوا سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی به نام کورستین است و پتانسیل بیشتری برای مدیریت دیابت و پرفشاری خون دارد.

افزایش طول عمر با مصرف کینوا:

بر اساس گفته‌های برخی از دانشمندان، فیبر موجود در کینوا می‌تواند به افراد کمک کند عمر بیشتری داشته باشند.

کینوا در رژیم غذایی:

کینوا خیلی سریع‌تر از سایر غلات می‌پزد و پخت آن معمولا بین ۱۲ الی ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. همین امر موجب می‌شود که کینوا به یک ماده غذایی عالی برای افرادی باشد که مشغله کاری زیادی دارند.

همچنین برخی از غلات بعد از پخت خشک می‌شوند، اما کینوا بعد از پخت نیز طراوات و خوشمزگی خود را حفظ می‌کند؛  تمامی موارد ذکر شده به این معناست که کینوا باید در رژیم غذایی افراد قرار گیرد.

کینوآ در ایران

در سال ۱۳۸۷، مؤسسه اصلاح تهیه نهال و بذر، با واردات بذر این گیاه تنها توانست عملکرد یک تن در هکتار داشته باشد که موفقیت‌آمیز نبود. در سال ۲۰۱۳ که سال کینوآ نامگذاری شده بود، فائو برخی ارقام این گیاه را به هشت کشور منتقل کرد که ایران یکی از این کشورها بود عملکرد چهار تنی در آب شیرین به‌دست آمد. در حال حاضر در ایران تلاش می‌شود کاشت این گیاه در مناطق شور صورت گرفته و افزایش عملکرد به دست آید. کینوآ به‌عنوان ماده غذایی مجاز برای افرادی که به گلوتن موجود در گندم حساسیت دارند استفاده می‌شود و در حال حاضر از این گیاه برای تولید آرد، غنی کردن آرد، گندم، تولید بیسکوئیت و پاستا استفاده می‌شود.^[۶][۷]

از برگ‌های جوان به عنوان سبزی تازه یا به صورت پخته در ترکیب غذایی مانند، خوراک سبزیجات، کوکو و آش استفاده می‌شود. ولی محصول اصلی این گیاه، دانه آن است که دارای ارزش غذایی بالایی است. کینوآ در کشورهای آمریکای جنوبی بنام‌های : خاویار گیاهی و برنج اینکا هم معروف است.

تفاوت کینوآ سفید، قرمز و سیاه

مانند سایر غلات، کینوآ هم در رنگ‌های مختلف وجود دارد. کینوآ سفید بیشتر از بقیه در دسترس است و در واقع یک رنگ مایل به زرد دارد که به آن کینوآ طلایی هم گفته می‌شود.

در واقع همه انواع کینوآ دانه‌های یکسانی هستند و تفاوت کینوآ سفید، قرمز و سیاه از نظر مواد مغذی اندک است.

تفاوت کینوآ سفید، قرمز و سیاه از نظر ارزش غذایی کم است ولی در طعم، بافت و زمان پخت متفاوت هستند.

کینوآ سفید ظریف‌ترین و سبک‌ترین بافت را دارد و بعد از پخت نرم‌تر از انواع دیگر کینوآ است.

کینوآ قرمز که بعد از پخت بیشتر به قهوه‌ای روشن تبدیل می‌شود، طعم شیرین تری دارد و بافت آن هنگام جویدن بیشتر حس می‌شود. کینوآ قرمز تا حدودی از نظر طعم و بو شبیه فندق است.

کینوآ قرمز برای تهیه سالاد سرد انتخاب بهتری است زیرا شکل خود را بعد از پخت حفظ می‌کند.

کینوآ سیاه عطر و طعم خاکی تری دارد و کمی شیرین مزه تر از کینوآ سفید است و رنگ سیاه خود را بعد از پخته شدن حفظ می‌کند.

با وجود اینکه تفاوت اندکی در عطر و طعم انواع رنگ‌های کینوآ وجود دارد ممکن است بافت و طعم یکی از آن‌ها شما را برای یک غذای خاص بیشتر تحت تأثیر قرار دهد.